آشنایی با مفهوم UEFI و تفاوت آن با BIOS

ممکن است هنگام نصب ویندوز جدید یا تنظیمات بوت کامپیوتر خود با کلمه BIOS و UEFI مواجه شوید.

به طور کلی، هر دو مفهوم UEFI و BIOS نرم افزارهای سطح پایینی هستند که قبل از شروع سیستم عامل شروع به کار می کنند. در واقع به زبان ساده تر، وظیفه بیدار کردن کامپیوتر توسط این دو مفهوم انجام می شود.

UEFI یک فناوری جدیدتر از بایوس است. در این مقاله ابتدا به بررسی معنای این دو اصطلاح می پردازیم و با روند کار هر یک از آنها آشنا می شویم و در نهایت به بررسی تفاوت ها، مزایا و معایب هر کدام می پردازیم. با آرانکووین همراه باشید.

آشنایی با مفهوم UEFI و تفاوت آن با بایوس

BIOS چیست؟

BIOS مخفف Basic Input-Output system به معنای مدیریت ورودی و خروجی سیستم است. در واقع، قبل از راه اندازی کامپیوتر، BIOS صحت عملکرد سخت افزار را بررسی می کند.

اگر متوجه شدید که گاهی اوقات بلافاصله پس از روشن کردن رایانه صدای بوق خاصی را می شنوید، این صداها در واقع هشدار بایوس در مورد مشکل سخت افزاری هستند. همچنین باید به دفترچه راهنمای مادربرد رایانه خود مراجعه کنید تا متوجه شوید صدای بوقی که می شنوید چیست.

تاریخچه BIOS به حدود 40 سال پیش برمی گردد. در واقع با معرفی اولین سیستم عامل مایکروسافت به نام MS-DOS از ویژگی بایوس نیز استفاده شد. با گذشت زمان، کارشناسان به فکر سیستمی به روزتر با قابلیت های بیشتر به عنوان یک جایگزین قابل اعتماد برای بایوس افتادند که نتیجه آن سیستمی به نام UEFI شد. در ادامه با مفهوم UEFI آشنا می شویم.

UEFI چیست؟

در سال 2007، اینتل، AMD، مایکروسافت و سازندگان رایانه شخصی با ویژگی جدید UEFI موافقت کردند. UEFI به معنای یک رابط سیستم عامل افزونه های یکپارچه است. در واقع اگر بخواهیم UEFI را به زبان ساده معرفی کنیم، می توانیم از عبارت Optimized BIOS استفاده کنیم.

در حال حاضر هیچ راهی برای انتقال نرم افزار از بایوس به UEFI وجود ندارد و تنها در صورتی می توانید از آن استفاده کنید که مادربرد سیستم شما از این قابلیت پشتیبانی کند. اکثر مادربردهای تولید شده از سال 2007 از قابلیت بوت UEFI پشتیبانی می کنند.

حال که با معنای این دو مفهوم آشنا شدیم به بررسی ویژگی ها و تفاوت های هر یک می پردازیم و همچنین به بررسی مزیت های استفاده از UEFI نسبت به بایوس می پردازیم، با ما همراه باشید.

بررسی محدودیت حجم و بازیابی اطلاعات

BIOS از پروتکل MBR برای ذخیره اطلاعات روی هارد دیسک استفاده می کند. در واقع منظور از ذخیره سازی داده ها همان پارتیشن بندی و ظرفیت دیسک است. به زبان ساده تر، پروتکل MBR روی دیسک هایی با ظرفیت تا 2 ترابایت قابل اجرا است و نمی تواند دیسک های با ظرفیت بیش از 2 ترابایت را مدیریت کند. به عنوان مثال، اگر می خواهید یک هارد 4 ترابایتی را روی سیستم خود قرار دهید، نمی توانید از MBR استفاده کنید.

در مقابل، بوت UEFI از پروتکل GPT استفاده می کند. در پروتکل GPT با توجه به ساختار 64 بیتی آن می توانید از هارد دیسک هایی با ظرفیت بیش از دو ترابایت نیز استفاده کنید. یکی دیگر از ویژگی های GPT امکان ایجاد تعداد نامحدود پارتیشن است. در واقع در پروتکل MBR شما فقط مجاز به ایجاد چهار پارتیشن هستید و این در صورتی است که بتوانید تعداد نامحدودی پارتیشن در بوت UEFI و پروتکل GPT ایجاد کنید.

از دیگر ویژگی های داده UEFI می توان به قابلیت بازیابی دقیق اطلاعات اشاره کرد. در دیسک های MBR، داده های پارتیشن بندی و بوت در یک مکان ذخیره می شوند و اگر این داده ها بازنویسی یا خراب شوند، بازیابی آن دشوار است، در حالی که GPT چندین نسخه از این داده ها را روی دیسک ذخیره می کند و غیره. همچنین از قابلیت اطمینان بالاتری نسبت به MBR برخوردار است.

بررسی از منظر امنیتی

بهترین مزیت UEFI نسبت به BIOS پشتیبانی از قابلیت Secure Boot است. ویژگی Secure Boot به شما این امکان را می دهد که فقط فایل های سیستمی و سرویس های مورد تایید ویندوز را هنگام راه اندازی سیستم عامل بارگیری کنید. به این ترتیب دیگر با بدافزارها و ویروس هایی که بوت را از بین می برند، مشکلی نخواهید داشت.

سخن پایانی

در این مقاله به بررسی مفهوم BIOS و UEFI و تفاوت های هر کدام پرداختیم. تشخیص اینکه سیستم فعلی شما از کدام نوع بوت استفاده می کند می تواند کمی مشکل باشد. اما اگر از هارد دیسکی با ظرفیت بیش از 2 ترابایت استفاده می کنید، قطعا بوت لودر شما UEFI است. همچنین می توانید نظرات و تجربیات خود را در مورد استفاده از بوت های UEFI و BIOS به اشتراک بگذارید.