هارد دیسک سیستم شما در واقع روح کامپیوتر شما است که تمام اطلاعات مهم در آن ذخیره می شود. اکثر اجزای کامپیوتر را می توان جایگزین کرد، اما اگر اطلاعات روی هارد دیسک از بین برود، دیگر نمی توان آنها برگرداند، مگر اینکه قبلا یک نسخه پشتیبان از آن تهیه کرده باشید. همه این موارد باعث می شود که تست سلامت هارد دیسک در کامپیوتر بسیار مهم باشد. راه های مختلفی برای بررسی سلامت هارد سیستم شما وجود دارد، از روش های داخلی ویندوز گرفته تا ابزارهای تشخیصی هارد دیسک. با ما در آرانکووین همراه باشید تا تمامی این روش ها را بررسی کنیم.
اگر از یک مادربرد نسبتا مدرن استفاده می کنید، می توانید بدون ایجاد کوچکترین تداخلی در سیستم عامل، هارد دیسک خود را در بایوس تست کنید.
کامپیوتر خود را مجددا راه اندازی کنید و پس از خاموش شدن و سپس راه اندازی مجدد، کلیدهای Delete، F2، F12 (یا هر کلیدی که صفحه به شما می گوید) را فشار دهید تا به بایوس هدایت شوید.
زمانی که وارد BIOS شدید، مرحله بعدی دقیقا به سازنده مادربرد شما بستگی دارد. به عنوان ممکن است مدل بایوس خود را MSI Mortar WiFi B550M مشاهده کنید. در این صورت برای تست سلامت هارد NVMe در ویندوز باید مسیر «Settings -> Advanced -> NVME self-test» را طی کنید.
هنگامی که در BIOS هستید، بهتر است به بررسی این موضوع بپردازید که آیا هارد دیسکی که می خواهید ارزیابی کنید توسط مادربرد / رایانه شما شناسایی شده است یا خیر. اگر از لپ تاپ های Dell یا HP استفاده می کنید، باید با مراجعه به بایوس و جستجوی گزینه Diagnostics، سلامت هارد دیسک خود را بررسی کنید.
هارد دیسک های سنتی SATA ممکن است تا حد زیادی جای خود را به Solid state drives داده باشند، اما همچنان بسیار محبوب و مورد استفاده هستند. استفاده از این درایوها روشی مقرون به صرفه برای ذخیره داده هایی مانند تصاویر، فیلم ها و سایر فایل های غیر سنگین و با حجم پایین است.
SSD ها عملکردهای کمی متفاوت دارند و نیازی به ادغام ندارند (زیرا تکه تکه شدن مربوط به ذخیره فیزیکی داده ها در درایوی است که روی SSD نیست). با این حال، گاهی اوقات SSD ها نیز نیاز به بهینه سازی دارند.
اگر احساس می کنید هارد دیسک بدون SSD شما کند است، باید نحوه پارتیشن بندی آن را بررسی کنید. می توانید این کار را با استفاده از ابزار یکپارچه سازی داخلی ویندوز 11 خود انجام دهید. کافی است به قسمت Search بروید و عبارت “disk defrag” را تایپ کنید. سپس “Defragment and Optimize Drives” را انتخاب کنید.
درایو خود را انتخاب کرده و روی Optimize کلیک کنید. این مسیر به آنها اجازه می دهد تا شروع به اسکن فایل های تکه تکه کرده و درایو شما را برای عملکرد بهتر بهینه کنند.
برنامه رایگان Defraggler همچنین عملکرد بسیار خوبی در تشخیص و کاهش تکه تکه شدن دارد، اما بسیاری از کاربران دوست ندارند برنامه های اضافی را برای کارهایی که به طور پیش فرض روی سیستم عامل اجرا می شوند دانلود کنند. اما اگر از آن دسته افرادی هستید که علاقه مند به نصب اپلیکیشن برای انجام این کار هستید، می توانید اپلیکیشن MyDefrag را نیز در نظر بگیرید.
شما همچنین می توانید SSD خود را در ویندوز 11 با استفاده از ابزارهای یکپارچه سازی و بهینه سازی انجام دهید، اگرچه خود ویندوز 11 باید کل فرآیند را انجام دهد.
اکثر سازندگان بزرگ هارد دیسک ابزارهای قدرتمند و رایگانی را برای نظارت بر سلامت و عملکرد هارد دیسک ارائه می دهند. اولین قدم برای دانستن اینکه از کدام یک از این ابزارها استفاده کنید این است که سازنده هارد دیسک خود را بشناسید.
اگر می دانید هارد دیسک شما از کدام شرکت ساخته شده است، می توانید از این مرحله صرف نظر کنید. اما اگر نمی دانید، باید Win را فشار دهید و سپس عبارت Device manager را تایپ کنید. در نهایت وقتی نتیجه روی صفحه نمایش داده شد، روی آن کلیک کنید.
در قسمت Device Manager، بخش “Disk Drives” را باز کرده و شماره مدل هارد دیسک خود را یادداشت کنید. سپس این شماره مدل را در گوگل جستجو کرده و از نتایج جستجوی گوگل استفاده کنید تا متوجه شوید سازنده هارد دیسک شما چه کسی است.
پس از آن، تنها کاری که باید انجام دهید این است که به صفحه پشتیبانی سازنده مربوطه رفته و به دنبال ابزار هارد دیسک خود بگردید.
هر یک از این ابزارها کمی از نظر عملکرد متفاوت هستند، اما نکته مهم این است که هر کدام از آنها دارای ویژگی های تشخیصی هستند که به شما امکان می دهد سلامت هارد دیسک خود را به راحتی آزمایش کنید.
ابزار CHKDSK یک ابزار داخلی ویندوز است که هارد دیسک شما را اسکن می کند و خطاهای سیستم و بدسکتورها را به شما نشان می دهد. این ابزار همچنین خطاهایی که سلامت هارد شما را به خطر می اندازد را نمایش می دهد و در صورت امکان ارور را برطرف می کند و اگر موفق به رفع ارورهای موجود نشود حتما به شما اطلاع می دهد. از این ابزار می توان برای بررسی سلامت هارد و رفع ارورها و بدسکتورها استفاده کرد.
قسمت جستجو را باز کرده و cmd را تایپ کنید. از نتایج به Command Prompt رفته و Run as administrator را انتخاب کنید.
اکنون دستور chkdsk را وارد کرده و Enter را فشار دهید تا اسکن اولیه آغاز شود.
همچنین میتوانید از chkdsk/f/r برای رفع بدسکتورها و بازیابی اطلاعات قابل خواندن در صورت امکان استفاده کنید. گزینه دیگر استفاده از chkdsk / f / r / x است که ابتدا درایو را جدا می کند. مایکروسافت لیست کاملی از گزینه ها را ارائه کرده است که می توانید از آنها برای بررسی سلامت هارد دیسک خود با دستور chkdsk استفاده کنید.
WMIC یک رابط خط فرمان است که به شما این امکان را می دهد تا بسیاری از تست های سلامتی از جمله بررسی سلامت هارد دیسک خود را انجام دهید. در واقع این روش از ویژگی های S.M.A.R.T Self-monitoring, analysis, reporting) technology) است. از این روش برای مشاهده وضعیت هارد دیسک ها و تهیه نتیجه گیری ساده استفاده می شود. این دستور بسیار ساده و ابتدایی است و اطلاعات بسیار کمی را به ما می دهد، اما یکی از ویژگی های سریع و پیش فرض ویندوز است.
اگر می خواهید هارد دیسک های خود را با استفاده از WMIC تست کنید، ابتدا باید Win + R را با هم فشار دهید تا گفتگو نمایش داده شود. اکنون در گفتگوی باز شده cmd را تایپ کرده و روی OK کلیک کنید تا خط فرمان در ویندوز باز شود.
عبارت زیر را تایپ کنید:
wmic
سپس کلید Enter را فشار دهید. وقتی رابط WMI آماده شد، موارد زیر را تایپ کنید:
diskdrive get status
و بعد از انجام این کار کلید Enter را فشار دهید. در ادامه وضعیت هارد دیسک سیستم با کمی تاخیر به شما نمایش داده می شود.
استفاده از ابزارهای جانبی برای بررسی سلامت هارد دیسک کامپیوتر اطلاعات بیشتری را در اختیار شما قرار می دهد. این ابزارها مانند WMIC از ویژگی S.M.A.R.T برای دسترسی به داده های شما استفاده می کنند. با این حال، می توانید از این ابزارها برای دریافت اطلاعات بیشتر علاوه بر سلامت خوب یا بد هارد دیسک بر روی سیستم خود استفاده کنید.
CrystalDiskInfo ابزاری ساده و در عین حال قدرتمند برای بررسی وضعیت سلامت هارد دیسک شما است. این نرم افزار رایگان و بسیار سبک است و همچنین تمامی اطلاعات مورد نیاز از جمله دما، وضعیت سلامت، نوع هارد دیسک و ویژگی های آن و سایر امکانات مانند میزان خطای خواندن و نوشتن، زمان چرخش و … را در اختیار کاربر قرار می دهد.
پس از دانلود و استخراج فایل های این برنامه، ابزار مناسب ویندوز 10 خود را انتخاب کنید. می توانید از بین DiskInfo32 و DiskInfo64 هر کدام که برای سیستم شما مناسب است استفاده کنید. این ابزار بدون نصب اجرا می شود.
پس از انتخاب ابزار مورد نظر، به مدت 10 ثانیه اتفاق خاصی نمی افتد، اما پس از این مدت نتیجه گزارش کامل را خواهید دید.
در منوی Function می توانید بیش از چند گزینه پیشرفته را انتخاب کنید. همچنین می توانید در Startup سلامت هارد دیسک خود را بررسی کنید.
برنامه های شخص ثالث دیگری برای بررسی سلامت هارد دیسک وجود دارد، از جمله Hard Disk Sentinel و HDDScan. این اپلیکیشن ها بسیار پیشرفته هستند و طبیعتا اطلاعات بسیار بیشتری را در اختیار شما قرار می دهند، اما اگر کاربر همیشگی سیستم خود هستید، اپلیکیشن CrystalDiskInfo برای شما عالی خواهد بود.
می توانید از تمام ابزارهایی که در بالا معرفی کردیم برای بررسی سلامت هارد دیسک رایانه خود در ویندوز 11 استفاده کنید. اگر به جزئیات بیشتری نیاز ندارید، از ابزارهای داخلی ویندوز خود استفاده کنید.
یک هارد دیسک معمولاً 3 تا 5 سال دوام می آورد، اما اگر با احتیاط استفاده شود، دوام بیشتری خواهد داشت. حافظه های SSD حدود 10 سال عمر می کنند. با این حال، سخت افزار، مانند هر محصول دیگری، گاهی اوقات از کار می افتد، بنابراین هارد دیسک شما ممکن است دیر یا زود خراب شود.
معمولاً قبل از اینکه سلامت هارد دیسک شما به خطر بیفتد، هشدار دریافت می کنید. این علائم ممکن است تنها چند هفته قبل از خرابی هارد دیسک ظاهر شوند، بنابراین باید فوراً از اطلاعات خود نسخه پشتیبان تهیه کنید. برخی از رایج ترین علائم خرابی هارد دیسک:
اگر سیستم شما حداقل نیازهای شما را برآورده می کند و فضای خالی کافی در اختیار دارید، ارتقاء به ویندوز 11 نباید تأثیر قابل توجهی بر سلامت هارد دیسک شما داشته باشد. البته توجه داشته باشید که ویندوز 11 از Master Boot Records یا MBR به GUID Partition Table یا GPT تغییر میکند، بنابراین ممکن است درایوهای قدیمیتر ابتدا نیاز به تبدیل داشته باشند.
پاسخ این سوال به سن کامپیوتر شما بستگی دارد. اگر رایانه شما تنها یک یا دو سال از عمر آن می گذرد، خرید یک هارد دیسک جدید بسیار معقول تر و ارزان تر خواهد بود. برای رایانه های شخصی قدیمی، باید سایر اجزای سخت افزاری را نیز در نظر بگیرید. آیا قطعات هنوز با اکثر برنامه های جدید و ویندوز 11 سازگار هستند؟
اگر پاسخ شما به این سوال منفی است، احتمالاً وقت آن رسیده است که در صورت امکان یک رایانه شخصی جدید تهیه کنید. در غیر این صورت ممکن است فقط یک هارد دیسک جدید بخرید.
در صورت استفاده از هر نوع هارد دیسک، باید از آن مراقبت کنید، به خصوص زمانی که در حال چرخش است. هر ضربه ای مانند خرابی لپ تاپ می تواند هارد دیسک شما را از بین ببرد. همچنین مطمئن شوید که رایانه شما به خوبی تهویه می شود و بیش از حد گرم نمی شود، زیرا گرم شدن بیش از حد باعث می شود درایوها زودتر خراب شوند.
نمی توان از ایرادات تولیدی که ممکن است در ساخت آن وجود داشته باشد جلوگیری کرد، اما مراقب باشید که با رایانه خود به خوبی رفتار کنید، زیرا این کار عمر هارد دیسک را تا یک سال افزایش می دهد. اما در صورت مشاهده هر گونه مشکلی باید گفت که دیگر دیر شده است و وقت آن رسیده که از اطلاعات خود نسخه پشتیبان تهیه کرده و یک هارد یا کامپیوتر جدید خریداری کنید.
بررسی سلامت هارد کامپیوتر بسیار مهم است و با این کار می توانید از مفقود شدن اطلاعات خود جلوگیری کنید. با این حال، خرابی هارد در هر زمانی ممکن است رخ دهد. با استفاده از روش های این مقاله می توانید هر زمان که بخواهید سلامت هارد دیسک خود را تنها با چند مرحله کوتاه بررسی کنید.