تاریخچه ویندوز: مسیر 29 ساله ویندوز

سیستم عامل ویندوز مایکروسافت برای اولین بار در سال 1985 معرفی شد. ویندوز در مدت زمانی بیش از 29 سال تغییرات زیادی را تجربه کرد، اما چه چیزهایی ثابت مانده است؟

مایکروسافت ویندوز از زمان اولین عرضه خود در سال 1985، 9 نسخه اصلی را به خود دیده است. بعد از گذشت بیش از 29 سال بعد، ویندوز بسیار متفاوت به نظر می رسد اما به نوعی با عناصری آشنا است که از آزمون زمان جان سالم به در برده اند.

در اینجا نگاهی کوتاه به تاریخچه ویندوز داریم، از تولد آن در دست بیل گیتس با ویندوز 1 تا آخرین ورود آن تحت مدیریت ساتیا نادلا، مدیر اجرایی جدید مایکروسافت.

ویندوز 1

همه چیز برای ویندوز از اینجا شروع شد. ویندوز 1 اصلی در نوامبر 1985 منتشر شد و اولین تلاش واقعی مایکروسافت برای ایجاد رابط کاربری گرافیکی در 16 بیت بود.

توسعه این ویندوز توسط بیل گیتس، بنیانگذار مایکروسافت، رهبری شد و در MS-DOS، که بر ورودی خط فرمان متکی بود، اجرا شد.

ویندوز 1 قبل از اینکه ماوس یک دستگاه ورودی کامپیوتر معمولی باشد، به شدت به استفاده از ماوس متکی بود. برای کمک به کاربران برای آشنایی با این سیستم ورودی عجیب و غریب، مایکروسافت یک بازی به نام Reversi را واسطه کرد که به کنترل ماوس متکی بود، نه صفحه کلید، تا مردم را به حرکت دادن ماوس و کلیک کردن روی عناصر روی صفحه عادت دهد.

ویندوز 2

دو سال پس از انتشار ویندوز 1، ویندوز 2 مایکروسافت در دسامبر 1987 جایگزین آن شد. نوآوری بزرگ برای ویندوز 2 این بود که ویندوزها می توانستند روی یکدیگر همپوشانی داشته باشند. کنترل پنل، که در آن تنظیمات مختلف سیستم و گزینه های پیکربندی در یک مکان جمع آوری شده بودند، در ویندوز 2 معرفی شد و تا به امروز باقی مانده است.

ورد و اکسل مایکروسافت نیز اولین حضور خود را در ویندوز 2 به نمایش و اجرا درآوردند.

ویندوز 3

ویندوز 3 اولین ویندوزی بود که نیاز به هارد دیسک داشت در سال 1990 راه‌اندازی شد. ویندوز 3 اولین نسخه‌ای بود که موفقیت گسترده‌تری را شاهد بود و به عنوان چالشی برای مکینتاش اپل و رابط‌های کاربری گرافیکی Commodore Amiga در نظر گرفته شد و به صورت نصب پیش فرض روی رایانه‌ها عرضه شد.

ویندوز 3 قابلیت اجرای برنامه‌های MS-DOS را در ویندوز معرفی کرد که چند وظیفگی را به برنامه‌های قدیمی آورد و از 256 رنگ پشتیبانی کرد که ظاهری مدرن‌تر و رنگارنگ‌تر را به رابط ارائه می‌کرد.

ویندوز 3.1

ویندوز 3.1 که در سال 1992 منتشر شد و بسیار مورد توجه قرار گرفت زیرا فونت‌های TrueType را معرفی و ویندوز را برای اولین بار به یک پلت فرم انتشار مناسب تبدیل کرد.

Minesweeper نیز اولین حضور خود را در این نسخه از ویندوز داشت. ویندوز 3.1 برای اجرا به 1 مگابایت رم نیاز داشت و اجازه می داد برنامه های MS-DOS پشتیبانی شده برای اولین بار با ماوس کنترل شوند. ویندوز 3.1 همچنین اولین ویندوزی بود که بر روی یک CD-ROM توزیع شد، اگرچه پس از نصب بر روی هارد دیسک فقط 10 تا 15 مگابایت را اشغال کرد (یک سی دی معمولاً می تواند تا 700 مگابایت را ذخیره کند).

ویندوز 95

همانطور که از نامش پیداست، ویندوز 95 در آگوست 1995 وارد شد و اولین دکمه Start و منوی Start را به همراه داشت (با یک کمپین تبلیغاتی غول‌پیکر که از Start Me Up Rolling Stones استفاده می‌کرد و چند ماه بعد، با چهره تبلیغاتی جنیفر آنیستون، یکی از ستاره‌های سریال Friends راه اندازی شد.)

همچنین این نسخه مفهوم “plug and play” را معرفی کرد. البته این ایده ای بود که در عمل همیشه کارایی نداشت.

ویندوز 95 همچنین یک محیط 32 بیتی، نوار وظیفه و تمرکز بر چند وظیفه ای را معرفی کرد. MS-DOS همچنان نقش مهمی را برای ویندوز 95 ایفا می‌کرد که به اجرای برخی برنامه‌ها و عناصر نیاز داشت.

اینترنت اکسپلورر نیز برای اولین بار در ویندوز 95 شروع به کار کرد، اما به طور پیش فرض نصب نشد و به ویندوز 95 پلاس نیاز داشت! بسته ویرایش‌های بعدی ویندوز 95 به طور پیش‌فرض شامل IE بود، زیرا Netscape Navigator و NCSA Mosaic در آن زمان محبوب بودند.

ویندوز 98

ویندوز 98 که در ژوئن 1998 منتشر شد، بر روی ویندوز 95 ساخته شد و IE 4، Outlook Express، Windows Address Book، Microsoft Chat و NetShow Player را به همراه آورد که در سال 1999 با Windows Media Player 6.2 در نسخه دوم ویندوز 98 جایگزین شد.

ویندوز 98 دکمه های پیمایش عقب و جلو و نوار آدرس را در Windows Explorer  معرفی کرد. یکی از بزرگترین تغییرات، معرفی مدل درایور ویندوز برای قطعات و لوازم جانبی کامپیوتر بود – یک درایور برای پشتیبانی از تمام نسخه های بعدی ویندوز.

پشتیبانی از USB در ویندوز 98 بسیار بهبود یافته بود و منجر به پذیرش گسترده آن از جمله هاب USB و ماوس های USB شد.

ویندوز ME

ویندوز ME آخرین ویندوزی بود که بر اساس MS-DOS و آخرین ویندوز در خط ویندوز 9x بود.

این سیستم عامل که در سپتامبر 2000 منتشر شد، یک سیستم عامل مصرف کننده بود که با ویندوز 2000 در بازار سازمانی هدف قرار گرفت. برخی از مفاهیم مهم از جمله ابزارهای بازیابی خودکار سیستم را به مصرف کنندگان معرفی کرد.

IE 5.5، Windows Media Player 7 و Windows Movie Maker همگی برای اولین بار در این نسخه از ویندوز ظاهر شدند. تکمیل خودکار در ویندوز اکسپلورر نیز مفهوم جدیدی بود که در این ویندوز به چشم می خورد، اما به طور کلی این سیستم عامل به دلیل باگ های فراوان، عدم توانایی نصب صحیح و به طور کلی ضعیف بودن بسیار بدنام شد و مورد توجه کاربران قرار نگرفت.

ویندوز 2000

دوقلوی سازمانی ME، ویندوز 2000 در فوریه 2000 منتشر شد و بر اساس سیستم تجاری مایکروسافت Windows NT بود و بعداً پایه ای برای ویندوز XP شد.

به روز رسانی خودکار مایکروسافت نقش مهمی در ویندوز 2000 ایفا کرد و اولین ویندوزی بود که از حالت sleep پشتیبانی می کرد.

ویندوز XP

مسلماً یکی از بهترین نسخه های ویندوز، ویندوز XP در اکتبر 2001 منتشر شد و خط تولید شرکت مایکروسافت و خط مصرف سیستم عامل های مایکروسافت را زیر یک سقف قرار داد.

این ویندوز مانند ویندوز 2000 مبتنی بر ویندوز NT بود، اما عناصر مصرف کننده پسند را از Windows ME آورد. منوی استارت و نوار وظیفه اصلاح بصری پیدا کرد و دکمه سبز آشنای Start، نوار وظیفه آبی و کاغذ دیواری vista را به همراه سایه های مختلف و جلوه های بصری دیگر به همراه داشت.

ClearType که برای آسان‌تر خواندن متن روی صفحه‌های LCD طراحی شده بود، و همچنین رایت سی‌دی داخلی، پخش خودکار از سی‌دی و سایر رسانه‌ها، به‌علاوه ابزارهای مختلف به‌روزرسانی خودکار و بازیابی، که برخلاف Windows ME واقعاً کار می‌کردند، معرفی شد.

Windows XP طولانی‌ترین سیستم عامل مایکروسافت بود که تا آوریل 2014 – 13 سال از تاریخ عرضه اولیه آن – شاهد سه به‌روزرسانی اصلی و پشتیبانی بود. ویندوز XP زمانی که تولید آن متوقف شد، هنوز روی 430 میلیون رایانه شخصی استفاده می‌شد.

بزرگترین مشکل آن امنیت بود: اگرچه فایروال داخلی داشت، اما این فایروال به طور پیش فرض خاموش بود. محبوبیت بسیار زیاد ویندوز XP برای هکرها و مجرمان، که بی‌رحمانه از نقص‌های آن به‌ویژه در اینترنت اکسپلورر سوء استفاده کردند، یک موهبت بود – بیل گیتس را به راه‌اندازی یک به روز رسانی مبتکرانه و سپس انتشار به‌روزرسانی‌های Service Pack که XP را نسبت به حملات هکرها و بدافزارها قوی تر می کرد، سوق داد.

ویندوز vista

ویندوز XP نزدیک به شش سال در این مسیر باقی ماند تا اینکه در ژانویه 2007 با ویندوز vista جایگزین شد. ویستا ظاهر و درون ویندوز را با تمرکز بیشتر بر عناصر شفاف، جستجو و امنیت به روز کرد.

ویندوز ویستا اولین ویندوز شرکت مایکروسافت بود که مورد توجه گیمرها قرار گرفت. گیمرهای رایانه شخصی با گنجاندن فناوری DirectX 10 مایکروسافت توسط ویستا، افزایش پیدا کردند و محبوبیت این ویندوز میان آن ها بیشتر شد.

Windows Media Player 11 و IE 7 همراه با Windows Defender یک برنامه ضد جاسوس افزار در این ویندوز معرفی شدند. Vista همچنین شامل تشخیص گفتار، Windows DVD Maker و Photo Gallery بود و همچنین اولین ویندوزی بود که بر روی DVD توزیع شد. بعداً نسخه ای از ویندوز ویستا بدون Windows Media Player در پاسخ به تحقیقات ضد تراست ایجاد شد.

ویندوز 7

ویندوز 7 برای اولین بار در اکتبر 2009 منتشر شد. هدف از آن رفع تمام مشکلات و انتقادات وارد بر ویستا با تغییرات جزئی در ظاهر و تمرکز بر ویژگی های کاربر پسند بود.

ویندوز 7 نسبت به ویندوز ویستا سریع‌تر، پایدارتر و استفاده از آن آسان‌تر بود، و تبدیل به سیستم‌عاملی شد که اکثر کاربران و کسب‌وکارها از ویندوز XP به آن ارتقا می‌دادند، و Vista را به کلی کنار گذاشتند.

ویندوز 7 مایکروسافت را در اروپا با تحقیقات ضدتراست در مورد نصب پیش‌ فرض اینترنت اکسپلورر مواجه کرد که منجر به نمایش صفحه انتخاب مرورگر به کاربران جدید شد که به آنها اجازه می‌داد انتخاب کنند که کدام مرورگر را در اولین بوت نصب کنند.

ویندوز 8

ویندوز 8 که در اکتبر 2012 منتشر شد، اساسی‌ترین اصلاحات اساسی مایکروسافت در رابط ویندوز بود، و دکمه Start و منوی Start را کنار گذاشت و صفحه شروع لمسی‌تری داشت.

رابط کاشی‌کاری‌شده جدید، که در یک نگاه اطلاعاتی را که معمولاً با «ویجت‌ها» مرتبط است نشان می‌دادند، جایگزین لیست برنامه‌ها و نمادها کرد.

ویندوز 8 سریعتر از نسخه های قبلی ویندوز بود و از دستگاه های جدید و بسیار سریعتر USB 3.0 پشتیبانی می کرد. فروشگاه ویندوز، که برنامه های جهانی ویندوز را ارائه می دهد و فقط در حالت تمام صفحه اجرا می شوند، معرفی شد.

بسیاری از تغییرات اساسی این ویندوز مورد استقبال قرار نگرفتند. مایکروسافت تلاش کرد تا مرز خوبی بین پشتیبانی از صفحه نمایش لمسی و کاربران دسکتاپ ایجاد کند، اما در نهایت کاربران دسکتاپ که می‌خواستند ویندوز را با ماوس و کیبورد سنتی کنترل کنند و نه با صفحه نمایش لمسی. این علی‌رغم افزایش موازی تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند که در پایان سال 2010 فروش بیشتری از رایانه‌های شخصی آغاز کرده بودند، اتفاق افتاد.

Windows RT که بر روی پردازنده های مبتنی بر ARM که به طور سنتی در گوشی های هوشمند و تبلت های غیر رایانه ای یافت می شود، اجرا می شد، همزمان با ویندوز 8 با تبلت مایکروسافت سرفیس معرفی شد. ظاهری شبیه به ویندوز 8 داشت، اما نمی‌توانست برنامه‌های سنتی ویندوز را اجرا کند، در عوض فقط برای برنامه‌های جانبی به فروشگاه ویندوز متکی بود.

ویندوز 8.1

یک نسخه رایگان برای ویندوز 8 که در اکتبر 2013 معرفی شد، ویندوز 8.1 تغییری را به سمت به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری سالانه از سوی مایکروسافت نشان داد و اولین گام در تغییر روش مایکروسافت در اطراف رابط بصری جدیدش را شامل شد.

ویندوز 8.1 مجدداً دکمه Start را معرفی کرد که صفحه Start را از نمای دسکتاپ ویندوز 8.1 نشان داد. کاربران همچنین می‌توانند مستقیماً در دسکتاپ ویندوز 8.1 بوت شوند، که برای کسانی که از رایانه رومیزی با ماوس و صفحه کلید استفاده می‌کنند مناسب‌تر است تا صفحه شروع لمسی.

ویندوز 10

ویندوز 10 که در 30 سپتامبر 2014 معرفی شد، تنها به عنوان یک نسخه آزمایشی برای کاربران مشتاق منتشر شده است. ویندوز 10 نشان‌دهنده گام دیگری در تغییر رویه مایکروسافت است که منوی استارت و تعادل بیشتری را به کاربران رایانه‌های رومیزی سنتی بازمی‌گرداند.

برخی از ویژگی های جالب ویندوز 10 عبارتند از امکان جابجایی بین حالت صفحه کلید و ماوس و حالت تبلت، برای رایانه هایی مانند سرفیس پرو 3 با صفحه کلید جداشدنی.

ویندوز 10 – علیرغم اینکه نسخه نهم ویندوز است – به گونه ای طراحی شده است که تمامی پلتفرم های ویندوز را در چندین دستگاه، از جمله ویندوز فون و تبلت ها، با برنامه های جهانی که می توانند از فروشگاه ویندوز دانلود کرده و در همه دستگاه های ویندوزی اجرا کنند، یکپارچه کند.